روایتی از نظر فقهی رهبر انقلاب درباره شهادت حاج قاسم سلیمانی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم وداع با پیكر مطهر شهدای گمنام روز گذشته، یكشنبه هفتم دی ماه 1399 و در آستانه نخستین سالگرد شهادت سپهبد شهید قاسم سلیمانی در كرمان برگزار شد.

در مراسم وداع با پیكر شهدای گمنام شهرستان ریگان ، بخش گنبكی، سردار سید محمد باقرزاده، فرمانده كمیته جستجوی مفقودین ستاد كل نیروهای مسلح درباره جایگاه بالای سپهبد شهید قاسم سلیمانی، در میان مردم دیار حاج قاسم سخن گفت. وی گفت: در فراز و نشیب حوادث انقلاب، حوادث تلخ و شیرین زیاد داریم. این روزها یادآور حادثه تلخ زلزله بم است. من اینجا مراتب تسلیت خود را بار دیگر برای بازماندگان آن حادثه غمبار تقدیم می كنم.

سردار باقرزاده افزود: خوب است در رابطه با یكی از مهمترین مسائل روز كه الان با آن مواجه هستیم، سالگرد حادثه جانسوز شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی كمی صحبت كنیم. در بین مجموعه خصوصیاتی كه درباره شهید قاسم سلیمانی صحبت شده، تعابیر بسیار رسا و بلندی از جانب بزرگانمان گفته و به كار گرفته شده است. ولی به نظر می آید كه جامعه ترین تعبیر و بیان را مقام معظم رهبری، فرمانده كل قوا؛ امام خامنه ای به كار گرفته اند و می شود در رابطه با آن ساعت ها صحبت كرد.

وی در ادامه اظهار داشت: توصیفاتی كه رهبر معظم انقلاب در مورد شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس به كار گرفتند، از سیاق تعبیری است كه قرآن كریم را به كار گرفته است. در یكی از تعابیر قرآن كریم آمده است «خود ابراهیم به تنهایی یك امت بود.» تعبیری كه امام خمینی رحمت الله علیه در مورد شهید بهشتی به كار گرفته‌اند و فرمودند: «بهشتی یك ملت بود برای ملت» نیز از این جنس است. از این جایگاه نباید به سادگی رد شد. اگر بخواهیم قدر و قیمت افراد را بسنجیم و در ترازوی سنجش جایگاه و موقعیت قرار بدهیم، باید به این مسائل توجه كنیم.

سردار باقرزاده با بیان اینكه حقیقت مسئله شهیدقاسم‌سلیمانی همین تعبیری است كه رهبری فرمودند، گفت: حضرت آقا فرمودند: «ما به حاج قاسم سلیمانی شهید عزیز به ابومهدی شهید عزیز به چشم یك فرد نگاه نكنیم به آنها به چشم یك مكتب، یك راه یك و مدرسه درس آموز نگاه كنیم.» این تعابیر نشان می دهد چقدر جایگاه این شخصیت والامقام بالاست.

فرمانده كمیته جستجوی مفقودین در ادامه تصریح كرد: مدرسه به جایی گفته می شود كه چندین كلاس وجود داشته باشد. مكتب و مدرسه منحصر به یك كلاس نیست. كلاس های متعدد و درجات مختلفی دارد. فرد باید جامع الاطراف باشد تا او را صاحب یك مكتب بدانیم. از این فرمایش آقا برداشت می شود كه شهید قاسم سلیمانی را نباید صرفاً در یك كلاس نظامی به عنوان ژنرال برجسته نظامی ارزیابی كنیم، بلكه ایشان را در جامعیت خاص خودش باید مورد جستجو قرار داده و تبیین كنیم.

وی با اشاره به اینكه مقام معظم رهبری خصوصیات مكتب امام خمینی(ره) را هم بیان فرموده اند، گفت: البته خود شهید سلیمانی تابع مكتب امام خمینی(ره) بود و در منظومه خمینی قرار داشت و منظومه خمینی(ره) جزئی از كهكشان حسینی(ع) است و همه اینها وابسته به هم هستند. خصوصیات یك انسان در حوزه مكتبی وقتی قرار باشد بررسی شود با یك سلسله اشتراكات با سایر شخصیت ها و شهدا مواجه می شویم.

سردار باقرزاده افزود: همه شهدا خصوصیات مشتركی دارند. همه آنها اخلاص و ایمان داشته و تابع ولایت فقیه بودند. هجرت كردند و مجاهدت و نهایتاً به شهادت رسیدند. برخی از شهدا ویژگی برجسته تری دارند كه آنها به آن خصوصیت شهره شدند. برخی در یك مقوله بیشتر شناخته شده‌اند. ما باید اشتراكات و اختصاصات را در كنار هم ببینیم.

وی با اشاره به اینكه می‌دانیم با فضیلت ترین شهدا كسانی هستند كه در خط مقدم جنگیدند، گفت: این شهدا غسل و كفن هم ندارند. شهدای گمنام هم جزو همین شهدای معركه تلقی می شوند. شهید سلیمانی را كه به ظاهر گمنام بوده و در طول حیاتش بسیاری از فعالیت هایش به گونه‌ای بود كه اكثر مردم از آن آگاه نبوده اند و بعدها مطلع می شوید كه این شخصیت چه كارهای بزرگی انجام داده است. در جریان دوران انقلاب، دفاع مقدس و پس از دفاع مقدس مبارزه كرده و همه این مدارج را طی كرده است. سیر و سلوكی داشته است.

سردار باقرزاده ادامه داد: شخصیتی كه در عین نظامی بودن یك سیاستمدار و در عین حال یك شخصیت مردمی در خدمت توده‌های مردم بود. مردم بم یادشان هست كه زمان حادثه زلزله بم ایشان در جوار شهید حاج احمد كاظمی برای انتقال مجروحان و حادثه دیدگان چقدر زحمت كشیدند. آخرین مورد شما در جریان سیل خوزستان دیدید كه ایشان و ابومهدی در كنار هم به یاری مردم رفتند. مومن برای مسلمان پناهگاه است. شهید سلیمانی فارغ از جایگاه حساس نظامی و مسئولیت و رسالتی كه دارد، همزمان در جریان سیل و زلزله احساس مسئولیت می‌كند در خدمات عام المنفعه دیگر هم حضور بسیار مجدانه ای دارد.

فرمانده كمیته جستجوی مفقودین با بیان اینكه همین شهید عزیز در عین این كه شهرت داشت اما نوعی عزلت هم داشت، گفت: این عزلت دلیلی بر آن نبود كه خدمت نداشته باشد. محور اخوت بود نه تنها در مسائل سیاسی كشور بلكه در منطقه بین امت های اسلامی در كشورهایی اعم از افغانستان، عراق، سوریه و سایر جریاناتی كه نقش ایشان را ما به عنوان هدایتگر و پیوند زننده قلوب مسلمانان مجاهدان نمی‌توانیم انكار كنیم. تالیف قلوب داشت. سعی می‌كرد جریانهای سیاسی كه بعضا در مقام تعارض بودند را همسو و هماهنگ كند به نوعی كه به هم افزایی برسند و اقتدار ملی را تثبیت كنند.

وی بیان داشت: بخش اعظمی از تلاش های ایشان در عراق معطوف به همین مسئله بود. مردمی كه جنگ با داعش و ظلم صدام و آمریكا را كشیدند تا بتوانند روی پای خود بایستند و دولت تشكیل دهند، بتوانند كدورت‌ها را كنار بزنند. حاج قاسم حلقه وصل جریانات سیاسی بود و این نشان می دهد كه امروزه ما چقدر به این گونه شخصیت ها هم در فضای سیاسی جامعه خود و هم درمنطقه نیاز داریم. یعنی فقدان شهید سلیمانی از این جهت خسارت بزرگی است و این كه ما در فضای مدیریت كشور حلقه مفقوده را باید شخصیت های چند بعدی مثل شهید سلیمانی بدانیم.

سردار باقرزاده در ادامه با اشاره به اینكه امروز انقلاب اسلامی نیاز به شخصیت‌های چند بعدی دارد تا راه انقلاب را پرشتاب و دشمن شكن پیش ببریم، گفت: باید فضای سیاسی كشور مملو از شخصیت هایی در قالب یا مسیر شهید سلیمانی باشند. وقتی می‌گوییم شخصیت سیاسی به این معنی نیست كه فرد معنوی نباشد، شخصیت شهید سلیمانی معنوی هم بود. اینطور نبود كه اهل بصیرت نباشد. شهید سلیمانی هم زیرك و هوشمند بود و هم متفكر و اهل عاقبت اندیشی. به جای اینكه ریزبین باشد تیزبین بود.

وی تصریح كرد: در حوادث هضم نمی‌شد بلكه حوادث را در خودش هضم می‌كرد. هم جاذبه داشت و هم دافعه. در عین آن كه مقید به عدالت اجتماعی بود مقید به موازین شرعی نیز بود. عاشق اهل بیت(ع) بود و دارایی خودش را در كرمان به یك بیت الزهرا(س) تبدیل كرد. فضای معنوی كه در خدمت مكتب باشد. عاشقانه روحی شهادت طلبانه داشت. مصداق كامل تبعیت از ولایت فقیه بود.

فرمانده كمیته جستجوی مفقودین با اشاره به ماجرای تكفین پیكرهای مطهر گفت: در عظمت این شهید همین بس كه معیارها و فتاوای فقهی را جابجا كرد. آن شبی كه ما در معراج شهدای تهران به وضعیت پیكرها رسیدگی می‌كردیم، وضعیت خاصی داشتیم. اجزای پیكرها با هم مخلوط شده بود و باید تكه ها و بدن های اربا اربا شده این شهدا به پیكر اصلی ملحق می شد. بعضی از شهدا به شدت تكه تكه شده بودند. بعضی ها عادی تر بودند و بدن آسیب كمتری دیده بود. پیكر شهید ابو مهدی المهندس و شهید حاج قاسم سلیمانی چند تكه شده بود. بدن حاج قاسم پنج تكه شده بود. باید اجزا را ملحق می‌كردیم.

وی افزود: DNA آنها سریع بررسی شد و دوستان توانستند این ها را در مركز تحقیقات پزشكی سپاه تعیین و تكلیف كنند. شب قبل از مراسم وقتی بدن ها می خواست برای نماز به اقامت حضرت آقا در دانشگاه تهران آماده شود و بعد آن تشییع تاریخی صورت بگیرد، ما آمدیم در معراج شهدا. برای پیكرها امكان غسل نبود. باید آن را تیم می‌دادیم از نظر خودمان آنها را تیمم داده، كفن كرده و تجهیز و آماده كردیم و بعد در تابوت ها قرار دادیم. برای برنامه‌های بعدی و تشییع آماده شد.

سردار باقرزاده گفت: من آن روز از خدا و از خود شهید خواسته بودم كه توفیقی دهد من خدمت حضرت آقا برسم چون در آن ازدحام، شلوغی و هیاهو امكان نبود. دوست داشتم بروم و گزارشی را از وضعیت پیكر شهدا به خدمت حضرت آقا برسانم. به طور معجزه آسایی به محضر حضرت آقا شرفیاب شدم. قبل از نماز زیر جایگاهی كه آقا لحظات توقف داشتند، شخصیت‌های مملكتی و سران قوا، اسماعیل هنیه، فرماندهان عالی سپاه از جمله سردار سلامی هم آنجا بودند. من هم به آنجا هدایت شدم. بزرگواری من را به آن سمت برد. این شخصیت محترم كه آنجا بود به من گفت وضعیت پیكرها را برای آقا گزارش كنید.

وی با اشاره به دیدار با رهبر معظم انقلاب گفت: من بعد از این كه جلو رفته و سلام عرض كردم و دست آقا را بوسیدم، خدمت حضرت آقا عرض كردم آقا ما در شب گذشته برای آماده سازی پیكر مطهر شهدا اقدام كردیم. نمی شد آن ها را غسل بدهیم، تیمم داده و تجهیز شدند. در معراج شهدا جوان ها حضور داشتند. كفن، پنبه، پارچه، نایلون و وسایل دیگر موجود بود ولی در آماده‌سازی این پیكرها خیلی اذیت شدیم. به این معنا كه به سختی تكه پاره های این پیكرها را جمع و جور كردیم. گوشت های پراكنده را سامان دادیم تا بتوانیم در قالب یك پیكر درآورده و آن ها را در تابوت قرار دهیم.

فرمانده كمیته جستجوی مفقودین بیان كرد: شهید سر نداشت بخشی از كتف ایشان باقی مانده بود و بخشی از مچ پا به پایین و دست و اجزایی كه كوبیده شده بود. اینها اربا اربا بودند. من اینها را خدمت آقا عرض كردم و بعد هم اشاره كردم به كربلای حضرت ابی عبدالله(ع) گفتم ما كه با این وضعیت به سختی شهیدان را جمع و جور كردیم، نمی‌دانم امام زین العابدین علیه السلام در كربلا چگونه تنها با بوریا پیكر حضرت اباعبدالله علیه السلام را مهیای تدفین كردند؟

وی به بیانات بی سابقه اقا اشاره كرده و گفت: آقا فرمودند: «شما به زحمت افتادید اینها شهید معركه بودند.» یعنی غسل و كفن نداشتند در حقیقت این همه بحثی كه ما كردیم، دیدیم با یك فتوای فقهی یكدفعه فضا عوض شد بله شهید معركه «لایغسل و لایكفن» نیازی به غسل و كفن نداشتند. حتی تیمم هم نداشتند. آقا می خواستند این را بفرمایند. اما جایگاه چیزی كه این تراز فقهی را تغییر داد بر می گردد به این مسئله كه ما از زمان جنگ یاد گرفتیم. این موضوع از امام(ره) هم استفتا شده بود و همه مراجع نیز به آن قائل هستند. در كتب فقهی هم موجود است كه معركه و حدود فقهی معركه محدوده ای است كه طرفین به سوی یكدیگر سلاح پرتاب می كنند.

سردار باقرزاده با اشاره به سلاح های جنگ هشت ساله گفت: در جنگ با صدام سلاح هایی كه پرتاب می‌شد، انواع خمپاره با برد كوتاه و بلند، تیر و نهایتاً توپخانه بود. این محدوده را ما به عنوان محدوده معركه می‌شناختیم. اگر بمباران هم می شد وقتی كسی در این محدوده تعیین شده، به شهادت می رسید، شهید معركه تشخیص داده می شد ولی اگر در جنگ شهرها داخل شهر كه موشك هم می زدند به شهادت می رسید، شهید معركه محسوب نمی شد و باید غسل و كفن می شد. شهید معركه از نظر فقهی چنین جایگاهی دارد. یعنی جایی كه جنگ بوده و سلاح به سوی هم پرتاب می شده است را می گفتند.

فرمانده كمیته جستجوی مفقودین ادامه داد: اما حضرت آقا در این موقعیت، مطلب جدیدی را فرمودند و این سابقه نداشته است. اینكه از نظر فقهی معركه بر اساس حضور یك فرد تعریف شود، بی سابقه بوده است. به صرف اینكه حاج قاسم تشریف آوردند آن نقطه یعنی در حوالی فرودگاه بغداد و مورد آماج تیرهای دشمن قرار گرفت، نفس حضور ایشان در آن نقطه و به تبع آن هجوم ناجوانمردانه دشمن به ایشان و همراهان شان، آن محل را به معركه تبدیل كرد. این وزن و جایگاه یك انسان را می رساند. جایی كه مورد آماج دشمن قرار گرفت تبدیل به معركه شد و آن شهادت هم شهادت در خط مقدم تلقی می شود. «أفضَلُ الشُّهَداءِ الذین یُقاتِلُونَ فی الصفِّ الأوَّلِ» محسوب می شود.

سردار باقرزاده با اشاره به مفهوم والای این موضوع گفت: در بین مجموعه خصوصیاتی كه در مورد شهید سلیمانی گفته شده است، تصور می‌كنم تا الان به این صورت بیان نشده است. ایشان خط مقدم را به سوی خودش آورد نه اینكه خودش به سمت خط مقدم رفته باشد. یعنی شهید سلیمانی در هر جایی از عراق یا سوریه یا لبنان و هر نقطه از بلاد اسلامی مورد هجوم دشمن قرار می‌گرفت، شهید معركه بود. این چه جایگاهی است؟ این موقعیت بسیار والایی است كه نگاه فقهی یك مجتهد را به تغییر موازین حدود معركه معطوف می‌كند.

فرمانده كمیته جستجوی مفقودین در پایان خاطرنشان كرد: امیدوارم در جوار این شهیدان به همه نقاط كلیدی شخصیت حاج‌قاسم برسیم. شهید حاج قاسم سلیمانی را در وصیت نامه‌اش جستجو كنید. وصیت نامه ایشان باید مورد بررسی بیشتر قرار گرفته و تبیین شود و ابعاد مختلف آن روشن شود.